AI กับการศึกษาในอนาคต 2030: โอกาสและความท้าทายในการเรียนรู้

หากในปี 2023 ที่ผ่านมา เป็นปีที่พูดถึงความสามารถและความเป็นไปได้ต่างๆ ของ AI ในวงกว้าง ในปี 2024 ก็คงเป็นปีที่เราจะต้องเริ่มลงมือทำงานกับ AI ให้มากขึ้น หรืออาจเรียกได้ว่า จากนี้ไปในปี 2024 เรากำลังเข้าสู่ยุคของ AI อย่างแท้จริง สังเกตได้จากหลายธุรกิจที่เริ่มผลักดันให้พนักงานประยุกต์ใช้ AI เข้ากับการทำงานมากขึ้น

ในฐานะคนทำงานด้านการศึกษา เราเองก็ต้องนำเอา AI มาประยุกต์ใช้กับกระบวนการทำงานของเราเช่นกัน ไม่งั้นก็อาจจะตกรถไฟด่วนขบวนนี้ได้ ดังนั้น ในบทความนี้เราจะพาทุกคนไปสำรวจ AI ด้านการศึกษา ว่าจะประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอนอย่างไรได้บ้าง พร้อมแล้วไปดูกันเลย

ยาวไป…เลือกอ่านก็ได้

• AI ด้านการศึกษามีอะไรบ้าง?

  • AI ออกแบบแผนการสอน

  • AI ออกแบบสื่อการสอน

  • AI ออกแบบการวัดผลการเรียนรู้

  • AI ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียน

• รับมือกับการบ้านจาก AI อย่างไร?

• AI กับอนาคตการศึกษาไทย

AI ด้านการศึกษา มีอะไรบ้าง

อย่างที่เรารู้กันว่างานของครูและอาจารย์ ไม่ได้มีแค่งานสอนในห้องเรียนอย่างเดียว แต่ยังมีงานส่วนอื่นๆ ที่เป็นหน้าที่ที่สำคัญไม่แพ้กัน เช่น การจัดการเรียนการสอน การดูแลให้คำแนะนำผู้เรียน การพัฒนาตนเอง หรือแม้แต่งานบริการ

ทำให้ในปัจจุบัน AI ด้านการศึกษาสามารถเป็นผู้ช่วยจัดการงานต่างๆ ของผู้สอนได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบแผนการสอน ออกแบบสื่อการสอน หรือแม้แต่งานตรวจการบ้าน จะใช้อย่างไรได้บ้างเราจะไปดูตัวอย่าง AI ด้านการศึกษากันต่อในหัวข้อถัดไปค่ะ

AI in Lesson Planning ใช้ AI ออกแบบแผนการสอน

     จะบอกว่าไม่มีเวลาออกแบบแผนการสอนไม่ได้อีกต่อไปแล้ว เพราะตอนนี้ AI ช่วยให้คุณทำได้แล้วในเวลาสั้นๆ ด้วยพลัง Data Scraping ของ AI จะช่วยจัดการข้อมูลมหาศาล ทำให้เราสามารถใช้ AI ออกแบบแผนการสอนตั้งต้นได้ในเวลาไม่ถึง 1 นาที เพียงใส่ Keywords พร้อมคำสั่งง่ายๆ ไม่กี่คำ 

     ด้วยเครื่องมือเหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็น Copilot AI Lesson Planner, Lessonplans AI หรือแม้แต่ ChatGPT ที่เรารู้จักกันดี ก็สามารถช่วยให้ผู้สอนในทุกระดับการศึกษา สามารถออกแบบแผนการสอนตั้งต้นได้อย่างรวดเร็ว ถูกหลักการในการออกแบบการศึกษา

     จากตัวอย่างการใส่ Prompt ลงไปใน ChatGPT ตามรูปด้านล่าง เพียงแค่กด Enter เราก็จะได้โครงสร้างตั้งต้นของการออกแบบแผนการสอนตั้งแต่ Learning Outcome, Learning Materials รวมไปถึง Process ทั้งหมดในการสอน ว่าจะต้องสอนอะไรบ้าง? ด้วยวิธีการอย่างไร?

ตัวอย่างการออกแบบแผนการสอนโดยใช้ ChatGPT — Introduction to Excel Programming

          พอเราได้โครงสร้างแผนการสอนที่ ChatGPT สร้างให้แล้ว เราก็สามารถทำให้แผนการสอนนี้ตรงความต้องการมากขึ้นได้ เช่น ถ้าเราอยากได้ Performance Rubric เพื่อช่วยในการออกแบบ Assessment Tasks หรืออยากได้ Idea ว่า Project ที่เราควร Assign ให้กับผู้เรียน ควรทำประมาณไหน เราสามารถใส่คำสั่งเพิ่มเติมลงไป เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ตรงกับความต้องการของเราที่สุด

ตัวอย่างการออกแบบแผนการสอนโดยใช้ ChatGPT — Introduction to Excel Programming Competency Levels

ตัวอย่างการออกแบบแผนการสอนโดยใช้ ChatGPT — Introduction to Excel Programming Project Example

ตัวอย่างการออกแบบแผนการสอนโดยใช้ ChatGPT — Introduction to Excel Programming — Session Guideline

จากตัวอย่างด้านบนจะเห็นได้ว่า เราสามารถใช้ AI จาก ChatGPT สร้างได้ทั้ง Rubric Descriptions ของ Competency Level ไปจนถึงเกณฑ์ในการประเมินผลโครงงานและวิธีการในการพัฒนาทักษะอย่างละเอียด ทั้งหมดนี้ขึ้นอยู่กับว่า เราใส่คำสั่งอะไรลงไปก่อนที่จะกด Enter ศึกษาและดาวน์โหลดคู่มือ ChatGPT เพิ่มเติม

อีกตัวอย่างที่ลองอัดวิดีโอมาให้ดูกันนี้ เป็นเครื่องมือที่ชื่อ Education Copilot คือ AI ช่วยออกแบบแผนการสอน ซึ่งทำมาเพื่อให้ความช่วยเหลือครูโดยเฉพาะ โดย AI จะคิดให้ตั้งแต่ Course Outline, Learning Outcome รวมไปถึง Sessions ที่เกี่ยวข้องต่างๆ มาพร้อม Handouts, Recommended Video Clip เรียกได้ว่าทุกอย่างที่เราจะต้องใช้ในการเรียนการสอนเลย

จากคลิปจะเห็นได้ว่า เมื่อเราใส่ Keyword เนื้อหาที่ต้องการลงไป AI จะ Generate จุดมุ่งหมายการสอนออกมา หลังจากนั้นเราจะได้ Lesson Plans ตามจำนวนวันที่เรากำหนดไป ที่มีการแตกรายละเอียดสิ่งที่เราต้องทำในแต่ละคาบออกมา จะเห็นได้ว่า AI นั้นช่วยลดเวลาในการจัดการงานสอน ทำให้เรามีเวลาโฟกัสผู้เรียนได้มากขึ้น

---

AI in Learning Content Generation ใช้ AI ออกแบบสื่อการสอน

     นอกจากจะใช้ในการออกแบบโครงสร้างของ Class ที่เราจะสอนแล้ว เรายังสามารถใช้พลังของ AI สร้าง Learning Content หรือสื่อในการสอนได้ในคลิกเดียว ผ่าน AI Tools ต่างๆ เช่น

ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ AI ในการสร้าง Learning Content ด้วย Lumen5

     Lumen5 ที่เราสามารถแปลงเนื้อหาจาก Website ที่เราต้องการให้เป็น Video ได้ง่ายๆ โดยที่เราสามารถปรับเปลี่ยนให้เข้ากับเนื้อหาหรือเป้าของผลการเรียนรู้ที่เราต้องการได้ภายหลัง ใช้งานง่ายมากเพียงแค่ใส่ URL ของ Website ที่เราต้องการเข้าไป

ตัวอย่างการใช้ AI เพื่อสร้าง Video การเรียนการสอน Synthesia

     อีกตัวที่ Powerful มากๆ คือ Synthesia ที่เป็น AI Text to Video ได้ แล้วยังมี Avatar ให้เลือกใช้พร้อมกับ Support หลากหลายภาษา

     นอกจาก Text to Video หรือ URL to Video แล้วเราสามารถใช้ Elai.io AI สร้างโครงสร้าง Story Board ของ Video ประกอบการสอนได้ ปรับเปลี่ยน Scene ต่างๆ ได้ตามที่เราต้องการ ก่อนที่ Video จะถูก Generate ออกมา

ตัวอย่างการใช้ AI เพื่อสร้าง Video การเรียนการสอน Elai.io

ตัวอย่างข้างบนเป็นการสร้าง Video Script จากข้อมูลที่ AI ดึงมาจาก Website ซึ่งสามารถปรับรูปแบบการพูดของตัวละคร Avatar ที่เราเลือกใน Video ให้สั้นกระชับ หรือมี Tone ในการพูดตามที่เราต้องการ เช่น เข้าถึงง่าย เป็นทางการ ให้สดใสขึ้น เป็นต้น

Curipod เป็น AI Interactive Lessons Generator อีกหนึ่งเครื่องมือ AI ในห้องเรียนที่ใช้ง่ายและไม่ซับซ้อน สามารถใส่หัวข้อที่ต้องการสอนเข้าไปเพื่อให้ AI สร้าง Presentation Slides ให้เราได้ตามต้องการ

ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ AI ในการสอน ใช้ AI Generate เนื้อหาที่สอนด้วย Curipod

ตามตัวอย่างข้างบนนี้ Curipod สามารถใช้งานใน Live Session Mode ได้ โดยให้ผู้เรียนกด Join เข้ามาด้วย Access Code ทำให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมผ่าน Real-Time Poll หรือการตอบคำถามต่างๆ ซึ่งเหมาะกับการเรียนการสอนใน Mode Online หรือ Mode Hybrid เป็นอย่างมาก

และอีกหนึ่งเครื่องมือที่สามารถสร้าง Presentation สำหรับการสอนแบบมืออาชีพได้ คือ Wepik มี User Interface ที่ใช้งานง่ายและใช้ Technology Natural Language Processing (NLP) ที่สามารถวิเคราะห์ User Input ได้อย่างชาญฉลาด ทุก Presentations สามารถ Download ออกมาเป็น PDF ได้ฟรี

ตัวอย่างการใช้ AI ในการสร้างสื่อการสอน — Wepik

นอกจากนี้ Wepik เป็นเจ้าของเดียวกับ Freepik และ Flaticon ทำให้สามารถดึงเอาภาพไปใช้งานได้ง่ายๆ ทำให้สไลด์การสอนของเรามี Style ที่ดูดีมากๆ

---

AI in Assessment การใช้ AI ออกแบบการวัดผลการเรียนรู้

นอกจาก AI จะสามารถช่วยวางแผนการสอนและออกแบบสื่อการเรียนรู้ต่างๆ ได้แล้ว เร็วๆ นี้ เราจะเห็นความเคลื่อนไหวของ AI ในการเข้ามาช่วยวัดผลการเรียนรู้เพิ่มมากขึ้น

ยกตัวอย่างเช่น เครื่องมืออย่าง QuestionWell หรือ Yippity ที่เข้ามาช่วยสร้างคำถามเพื่อวัดผลการเรียนรู้ได้ง่ายๆ เพียงใส่บทความหรือวิดีโอที่เราใช้เป็นสื่อการสอนลงไป ข้อจำกัดตอนนี้ Yippity จะรองรับแค่ 2 ภาษาคือ ภาษาอังกฤษ ภาษาสเปน และภาษาอิตาลี

การใช้ AI ในการออกแบบคำถาม จะช่วยให้ผู้สอนสามารถออกแบบการวัดผลได้หลากหลายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น อีกทั้งยังใช้เวลาในการเตรียมสอนได้น้อยลงอีกด้วย อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับรีวิวการใช้งาน QuestionWell AI 

ตัวอย่าง QuestionWell AI Input Setting เลือกภาษาไทย

ตัวอย่างการใช้ AI การศึกษา QuestionWell ออกแบบคำถามจาก Learning Outcomes

อีกหนึ่งเครื่องมือที่ Powerful มากๆ จากค่าย Turnitin คือ Gradescope ที่เป็นเครื่องมือวัดและประเมินผลบนแพลตฟอร์มออนไลน์ ที่เพียงแค่ผู้สอนนำงานประเมินผลต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการบ้าน โปรเจค หรือข้อสอบ อัปโหลดขึ้นระบบก็สามารถตรวจคิดคะแนนได้ทันที

นอกจากนี้ผู้สอนยังสามารถกำหนดเกณฑ์การให้คะแนน (Scoring Rubric) ให้เฉพาะเจาะจงได้ ทำให้ตรวจได้ง่ายว่าจะให้คะแนนหรือหักคะแนนตรงไหนอย่างมีมาตรฐาน

ตัวอย่างการใช้ Gradescope ตรวจใบงานวิชาภาษาไทย

ตัวอย่างการใช้ AI ช่วยตรวจข้อสอบใน Gradescope

          ใน Gradescope จะมีการใช้ AI ช่วยตรวจจับและสร้างกลุ่มคำตอบที่เหมือนกัน ทำให้ผู้สอนตรวจงานได้เร็วขึ้น เดาได้ว่าในอนาคต Gradescope น่าจะเป็นอีกหนึ่งเครื่องมือที่จะได้รับความสนใจในหลายสถาบันการศึกษา เพราะสามารถช่วย Automate การตรวจงานต่างๆ ให้เร็วขึ้น ซึ่งจะเป็นประโยชน์กับห้องเรียนขนาดใหญ่และวิชาที่ต้องใช้ทรัพยากรในการตรวจงานหรือการบ้านจำนวนมาก

---

AI for Learning Support ใช้ AI ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียน

ไม่ใช่แค่ผู้สอนที่ใช้ AI ได้ ผู้เรียนก็ใช้ได้เหมือนกัน ผู้เรียนก็สามารถสร้าง Learning Pathway หรือแผนในการเรียนรู้ของตัวเองได้ง่ายๆ ในคลิกเดียว โดยที่เราไม่ต้องเข้าไปช่วยอะไรเลย ตัวอย่างด้านล่างจะแสดงให้เห็น Learning Pathways ที่ผู้เรียนสามารถเข้าไปศึกษาตามแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ ได้ฟรี

ตัวอย่างการใช้ ChatGPT ในการหาแหล่งเรียน Online ด้วยตัวเอง โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

นอกจากจะใช้ในการวางแผนการเรียนของตัวเอง ก็อดคิดไม่ได้ว่าถ้าเราใช้ AI เพื่อออกแบบแผนการสอนและออกแบบการบ้าน แล้วผู้เรียนจะใช้ AI ช่วยทำการบ้านได้ไหม? คำตอบคือ “แน่นอน”

หลายคนได้ตั้งข้อสังเกตว่า The free version of GPT ในตอนนี้ จะเหมาะกับการจัดการภาษา มากกว่าการคำนวนทำให้คำตอบที่ได้ดูแปลกๆ ยกตัวอย่างจากภาพด้านล่าง ที่เราลองเอาโจทย์ Physics ง่ายๆ ใส่ลงไป ถ้าลองกดเครื่องคิดเลขตามจะเห็นว่า คำตอบที่เราได้สำหรับความเร่งน่าจะเป็น 8.10 ไม่ใช่ 8.11

ตัวอย่างและข้อสังเกตถึงปัญหาการใช้ ChatGPT ในการทำการคำนวณการบ้าน Physics

นอกจากปัญหาการแทนค่าง่ายๆ แล้ว เรายังสามารถใช้ ChatGPT ช่วยในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนกว่าเช่น Integration ตามตามตัวอย่างใน Video ที่ได้มีคนทดลอง Review ด้านล่าง ซึ่งก็มี OK บ้างไม่ OK บ้างในบาง Category ของปัญหา

ข้อจำกัดในการใช้ ChatGPT ในการแก้ปัญหา Integration

ตัวอย่างการใช้ AI ช่วยทำการบ้านเขียนรายงาน Essay ภาษาอังกฤษด้วย ChatGPT

ตัวอย่างการใช้ ChatGPT เขียน Essay ภาษาไทย

จากการ Review การทำงานในส่วนของการเขียนบทความ ทำให้รู้ว่า ChatGPT สามารถเขียนบทความได้เยี่ยมยอดมากทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ซึ่งเราสามารถใช้คำสั่งเพิ่มเติมเพื่อปรับเปลี่ยนความยาว, Tone ในการเขียน, รวมถึงคุณสมบัติอื่นๆ ของบทความได้อย่างง่ายดาย

คิดไปคิดมาน่าจะลองเอามาช่วยทำ Research หรือเขียน Scientific Paper ได้ดีทีเดียว ถ้าอยากลองว่ามัน Amazing แค่ไหนในการเขียน Research Paper ลองเข้าไปอ่าน ChatGPT User Experience: Implications for Education เรื่องนี้กันต่อได้

---

แล้วผู้สอนจะรับมือกับการบ้านจาก AI อย่างไร?

ถ้าตอบแบบกำปั้นทุบดินก็คงเป็นการตรวจสอบด้วยเครื่องมือที่สามารถตรวจจับการ Copy and Paste คำตอบจาก ChatGPT ได้ อย่างเช่น GPTZero สำหรับผู้ที่สนใจสามารถอ่านรีวิวการใช้งานเพิ่มเติมได้ที่ AI ตรวจจับงานเขียน

ตัวอย่างการใช้ GPTZero ตรวจจับการคัดลอกข้อความจาก ChatGPT

ถึงจะบอกว่าเราสามารถใช้เครื่องมือ AI ตรวจจับได้ก็ตาม แต่การรับมือรูปแบบนี้อาจจะเป็นสิ่งที่ล้าสมัยไปแล้ว ในเมื่อตอนนี้ทุกคนมีอิสระที่จะเข้าถึงเครื่องมือและเทคโนโลยี AI ต่างๆ ได้

ดังนั้นเราผู้สอนก็อาจจะต้องปรับรูปแบบการวัดผลใหม่ และให้คำแนะนำให้ผู้เรียนสามารถใช้ AI ทำการบ้านได้อย่างเข้าใจหลักจริยธรรมในการใช้งานเสียมากกว่า และสอดแทรกการวัดผลด้านอื่นๆ เพื่อให้เป็นประโยชน์กับผู้เรียนมากขึ้น เช่น การวิเคราะห์อย่างมีเหตุผลและการแก้ปัญหา เป็นต้น

---

AI กับการศึกษาไทยในอนาคต

          การออกกฎมาปิดหรือป้องกันการใช้ AI Technology เพื่อป้องกันการโกง เป็นเกมที่น่าเบื่อไปแล้วในยุคนี้ สิ่งที่เราควรโฟกัสมากกว่า คือการคิดและตั้งคำถามสำคัญว่าเราจะใช้ กองทัพของ AI Education Tools เหล่านี้อย่างไร? ให้เกิดประโยชน์มากที่สุดกับทุกคน

ผู้สอนมี AI คอยช่วยออกแบบการบ้านแล้ว แล้วทำไมผู้เรียนจะใช้ AI ทำการบ้านไม่ได้ล่ะ

          เรามาลองคิดกันเล่นๆ ดูไหม เราจะใช้ AI กับการเรียนสอนในห้องเรียนอย่างไร เพื่อช่วยปิด Pain-Points ของการศึกษาที่มีอยู่เยอะแยะ และนี่คือตัวอย่างไอเดียที่ได้

• เราเคยอยากที่จะทำการศึกษาแบบ Individual-Based ให้เกิดขึ้นในห้องเรียนที่มีจำนวนเด็กมากเกินกว่าที่เราจะ Tailor วิธีการสอนหรือ Content ได้ด้วยพลังของมนุษย์คนหนึ่ง แต่ตอนนี้ “เราทำได้แล้ว” ด้วยการใช้ AI เขียน Personalized Lesson Plan ให้ผู้เรียนรายบุคคล

• เมื่อเราทุกคนต้องนอนแต่ AI ไม่ต้อง มันแปลว่าตอนนี้การสนับสนุนการเรียนรู้โดยใช้ AI สามารถเกิดขึ้นได้ตลอด 24 ชม. ผู้เรียนสามารถใช้ AI เป็น After-Hours Tutor ที่คอยช่วยอธิบาย Concepts ที่ยังไม่เข้าใจให้ ช่วยเป็นเพื่อนคอยทวนและเสนอไอเดีย  หรือยกตัวอย่าง ที่จะทำให้พวกเขาเข้าใจเนื้อหาที่ต้องเรียนได้มากขึ้น

• เราเคยรู้สึกกังวลว่าผู้เรียนไม่ศึกษา Learning Resource มาก่อนเข้าเรียน เลยทำให้พวกเขาไม่สามารถตั้งคำถามหรือมีบทสนทนากับเรา ในขั้นที่จะสร้างให้เกิด Higher order thinking ได้ แต่ตอนนี้เรามี AI มาคอยช่วยผู้เรียน Refine their thinking หรือคอยช่วยกรองข้อมูลสำคัญก่อนเข้ามา Engage กับการเรียนรู้ในห้องเรียนแล้ว

• นอกจากนี้ AI ยังเป็นเครื่องมือแสนดีสำหรับ Introvert อย่างเราๆ ที่อยากคุยแลกเปลี่ยน Idea กับใครสักคนแต่ไม่อยากเจอผู้คน (ฟังดูย้อนแย้งแต่จริง) ซึ่งการมี AI เป็นเสมือน Co-teacher เป็น Idea ที่น่าทำมาก ลองดูไหม :)

ผู้สอนและผู้เรียน ใช้ AI ในการเรียนการสอนร่วมกัน

          ใช่แล้ว ตอนนี้เราเข้าสู่ยุค AI แล้วอย่างแท้จริง และมันคงเป็นเรื่องเก่าไปแล้ว ถ้าเราจะพูดถึง AI Disrupt the traditional education แต่เราจะต้อง Evolve Forward เพื่ออ้าแขนรับกับยุค AI นี้ให้ได้ ในอนาคตทักษะสำคัญที่จะทำให้มนุษย์อยู่ร่วมกับ AI ได้จะเป็นเรื่องของแก่นของเนื้อหาจริงๆ ก่อนจะใช้คำสั่ง AI ให้ AI ช่วยงานได้

          ดังนั้นเราผู้สอนก็ยิ่งจำเป็นที่จะนำเอา  AI กับการศึกษา เข้ามาประยุกต์ใช้ในการทำงานให้มากขึ้น เพื่อลดงาน Routine บางส่วนออก เพื่อให้เรามีเวลาไปพัฒนาการศึกษาและส่งเสริมศักยภาพในด้านต่างๆ ที่จำเป็นของนักเรียนได้มากขึ้น